مطالعۀ جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر فقدان نهادینگی حکومت محلی در شهر تهران (مطالعة موردی شورایاری محله‌ها)

شورایاری محله‌ها در‌صورت شکل‌گیری سرمایۀ اجتماعی و نهادینگی آنها می‌توانند موجبات توسعۀ محلی، افزایش مشارکت مردم در ادارۀ امور محلی و مسئول بودن نهادهای محلی را فراهم کنند. این پژوهش با روش تحقیق کیفی و با رهیافت نظریۀ زمینه‌ای به مطالعه و آسیب‌شناسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر فقدان نهادینگی شورایاری محله‌های شهر تهران می‌پردازد. برای افزایش دقت از پژوهش‌هایی در زمینۀ سرمایۀ اجتماعی و حکمرانی خوب و نیز برای تحلیل یافته‌ها از مدل «ایمانی‌جاجرمی» در مطالعۀ شوراهای اسلامی شهر، استفاده شده است. تحلیل یافته‌ها بیانگر این است که عواملی نظیر «فقدان نهادینگی شورای اسلامی شهر»، «محدودیت نهادی شورایاری»، «فقدان نظارت»، «ابهام در قوانین» و «فقدان تعامل متقابل برون‌گروهی» موجب «فقدان نهادینگی» شورایاری محله‌ها شده است. اعضای شورایاری محله‌ها برای چیرگی بر «فقدان نهادینگی» از دو راهبرد «حمایت‌خواهی» و «نهادخواهی» استفاده می‌کنند. راهبرد «حمایت‌خواهی» زمانی از سوی شورایاری محله‌ها استفاده می‌شود که در تعامل و روابط درون‌گروهی و برون‌گروهی دچار تنش شده باشند و درصورتی که تعامل سازنده با شورای شهر و ستاد شورایاری نداشته باشند، شورایاری محله‌ها از راهبرد «نهادخواهی» استفاده می‌کنند. به‌کارگیری این راهبردها در مقابل «فقدان نهادینگی»، پیامدهای «امیدواری» و «تصور ناکامی» را به همراه دارد.